W dzisiejszych czasach wielu klientów decyduje się na korzystanie z usług pośrednika finansowego. Wynika to z korzyści, które niesie ze sobą to rozwiązanie. Do głównych atutów tej usługi należy: dobór najlepszej oferty czy oszczędność czasu. Nieoceniony jest także fakt profesjonalnego doradztwa: pośrednik kredytowy to osoba, która zna procedury i procesy bankowe i na podstawie krótkiego opisu sytuacji klienta jest w stanie wskazać odpowiedni produkt i od razu wie, gdzie dany temat ma szanse powodzenia, a gdzie spotka się z odmową. A jak ma się podatek VAT do tego wciąż zyskującego na popularności zawodu?
Spis treści:
- Co obejmuje pośrednictwo finansowe?
- Jakie są podstawy prawne zwolnienia z podatku VAT?
- Subagent a podatek VAT
- Czy zawsze pośrednictwo podatkowe podlega zwolnieniu?
- Dlaczego warto pamiętać o podatku VAT?
Co obejmuje pośrednictwo finansowe?
Pośrednictwo finansowe to usługa, polegająca na pośrednictwie pieniężnym. Z usług pośredników finansowych korzystają różne instytucje. Można powiedzieć, że pośrednictwo finansowe jest pomostem pomiędzy klientami a właśnie tymi instytucjami, do których należą: banki, firmy leasingowe, pożyczkowe, ubezpieczeniowe, fundusze emerytalne, inwestycyjne, instytucje rynków finansowych. Zajmują się tym również firmy factoringowe oraz fundusze venture capital i private equiliy. To pokazuje mnogość podmiotów na rynku, oferujących tę usługę oraz świadczy o licznych sektorach finansowych, gdzie sprawdza się zawód pośrednika.
Pośrednik finansowy łączy klienta z instytucjami, które reprezentuje. Posiada fachową wiedzę ze świata finansów, dzięki czemu może pokierować klienta tak, by ten znalazł najlepsze dla siebie rozwiązanie. Co ciekawe, pośrednik może wyjść z propozycją, której klient nie brał wcześniej pod uwagę, a która okazałaby się dla niego bardziej korzystna. Na przykład: klient stara się pozyskać środki na spłatę zaciągniętych pożyczek, tymczasem pośrednik uświadamia mu, że lepszy byłby w tym przypadku kredyt konsolidacyjny z opcją dodatkowej gotówki.
Jakie są podstawy prawne zwolnienia z podatku VAT?
Pośrednik finansowy prowadzi swoją działalność gospodarczą. Podlega on zatem przepisom prawa podatkowego. Obowiązuje go to zarówno wtedy, kiedy pracuje bezpośrednio z bankami jak i brokerami czy operatorami finansowymi. Pośrednicy dostają prowizję od instytucji, której produkt sprzedali klientowi. I tu pojawia się kwestia kluczowa. Czy te usługi są objęte podatkiem VAT?
Artykuł 43, ust. 1 pkt 37-41 ustawy o podatku od towarów i usług wyraźnie wymienia pośrednictwo jako działalność zwolnioną od VAT. Dotyczy to całego szerokiego spektrum usług, wymienionego powyżej. Jeżeli na przykład agent sprzedał klientowi kredyt, musi wystawić fakturę, na której będzie widniał napis, iż podmiot jest zwolniony z podatku na podstawie konkretnego przepisu (w przypadku ubezpieczeń będzie to art. 37, ust. 1, pkt 37). Gdyby ktoś miał jeszcze jakieś wątpliwości, to przykładów nie brakuje. Wystarczy sięgnąć choćby do orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE), np. w sprawie z dnia 3 kwietnia 2008 r., sygn. C-124/07. Swoją opinię w tym temacie wyraził również Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny. Obie te instytucje wypowiedziały się o Dyrektywie 2006/112/WE Rady Unii Europejskiej, która właśnie traktuje o podatku VAT.
Subagent a podatek VAT
Wszystko wydaje się jasne, gdy mowa jest tylko o pośrednikach finansowych. A jak to wygląda w przypadku, kiedy zatrudniony przez klienta agent (np. ubezpieczeniowy) posiada jeszcze tak zwanego subagenta? Subagent jest pracownikiem agenta. Do jego zdań należą pozyskiwanie nowych klientów, przygotowywanie czynności pod zawarcie umowy, administrowanie umowami ubezpieczenia, organizowanie i nadzorowanie czynności agencyjnych. W przypadku, gdyby jego praca została opodatkowana, firma musiałaby zapłacić VAT. Jednakże praktyka pokazuje coś innego.
Sęk w tym, że przy interpretacji przepisów ustawy mniej istotne jest występowanie i zaangażowanie w realizację usługi subagentów, a ważniejsza staje się ścisłość definicyjna. Praca, jaką wykonują pośrednicy i ich ewentualni współpracownicy musi mieścić się w pojęciu usługi pośrednictwa. Jeżeli klient nabędzie dany produkt finansowy, udział subagenta nie wykroczy poza ramy tej definicji. Bardzo istotną kwestią jest tutaj działanie na rzecz instytucji. Trzeba też pamiętać o skuteczności wykonywanych usług. Jeśli klient poznał warunki i jest świadomy oferty, po czym zawiera umowę, to skutek ten nie przekroczy ram usługi pośrednictwa.
Czy pośrednictwo finansowe zawsze podlega zwolnieniu?
Sam udział subagenta nie stwarza zagrożenia wystąpienia braku zwolnienia z VAT-u. Istnieje jednak ryzyko, że jego usługi nie zostaną przez sąd uznane za czynności wykonywane w interesie instytucji. Warto mieć na uwadze, że dotyczyć to może osób podających się za pośrednika. Taki przykład znajduje się w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 21 sierpnia 2012 roku sygn. III SA/Wa 2796/11. Sprawa dotyczyła skargi osoby, świadczącej usługi pośrednictwa. Skarżący nie zgadzał się z opinią organu podatkowego, który uznał, iż jego usługi są objęte VAT-em. Pośrednik wykazywał, że nabywcą usług nie jest bezpośrednio bank, lecz osoby fizyczne i spółki, które następnie odsprzedają usługi bankowi. WSA uznał, że usługi skarżącego nie są wykonywane na rzecz banku, towarzystwa ubezpieczeniowego ani Towarzystwa Funduszy Inwestycyjnych i oddalił skargę.
Dlaczego warto pamiętać o podatku VAT?
Niezależnie od prowadzonej działalności, kwestia opodatkowania jest bardzo istotna. Wprawdzie niezapłacenie podatku VAT w terminie może zostać zakwalifikowane jako przestępstwo skarbowe tylko w przypadku uporczywego niewpłacania (art. 57 par. 1 kodeksu karnego skarbowego), ale to również kwestia interpretacji. Inaczej sprawa się ma w przypadku uchylania się od zapłacenia podatku. Wówczas, zgodnie z art. 54 podatnik podlega karze grzywny albo karze pozbawienia wolności, co jest dotkliwą konsekwencją dla każdego, a zwłaszcza dla osoby pracującej na własny rachunek.
Wiedza o podatku VAT od usług pośrednika finansowego jest ważna, nie tylko w kontekście prowadzenia działalności oraz bycia świadomym konsumentem i obywatelem. W gruncie rzeczy zrozumienie tego nie jest trudne, a po krótkiej analizie zasady te są bardzo oczywiste. Trzeba jedynie wiedzieć, co podlega zwolnieniom oraz pamiętać o działalności na rzecz i w interesie instytucji pośrednictwa finansowego oraz organów skarbowych.
