Najważniejsza zmiana na rynku finansowym!
Ministerstwo Sprawiedliwości było inicjatorem zmian w prawie mających na celu walkę z lichwą. Celem ministerstwa jest ograniczanie nadużyć w udzielaniu pożyczek przez instytucje pozabankowe.
Spis treści
Czym jest ustawa antylichwiarska?
Celem przepisów antylichwiarskich jest ochrona konsumentów przed nieuczciwymi praktykami pożyczkowymi oraz promowanie uczciwego i przejrzystego rynku finansowego. W Polsce ustawa antylichwiarska została uchwalona w 2006 r., a jej kolejne nowelizacje wprowadzono w latach 2015 i 2022. Prawo reguluje działalność firm pożyczkowych i chroni interesy pożyczkobiorców, dbając o to, aby nie byli oni obciążeni wygórowanymi stopami procentowymi ani ukrytymi opłatami.
Ostatnia nowelizacja ustawy antylichwiarskiej miała miejsce na początku 2022 roku, jednak pierwsze jej zapisy zaczęły obowiązywać dopiero od 18.12.2022 roku. Od tego czasu ten zespół przepisów funkcjonuje jako nowa ustawa antylichwiarska 3.0.
Obowiązują już przepisy określające maksymalne koszty pozaodsetkowe związane z zawieraniem umów pożyczki gotówkowej, przepisy uzależniające pożyczkę pozabankową od zdolności kredytowej, wymogi kontroli przez firmy pożyczkowe oraz przepisy zabraniające oferowania pożyczkodawcom udzielania nowych umów kredytowych klientom, którzy już mają wysokie zobowiązania do spłaty.
Etapy wdrażania nowych uregulowań prawnych
18.12.2022 rok – Wdrożenie przepisów dotyczących kosztów pozaodsetkowych
18.05.2023 rok – Uregulowania nakazujące ocenę zdolności kredytowej
31.12.2023 rok – Dopasowanie do wymogów korporacyjnych i kapitałowych
01.01. 2024 rok – Włączenie firm pożyczkowych pod nadzór Komisji Nadzoru Finansowego
Wydaje się, że przepisy te weszły w pełni w życie pod koniec ubiegłego roku, odkąd Prezydent podpisał ustawę 9 listopada 2022 r. Tak naprawdę w 2022 roku zaczną obowiązywać tylko niektóre przepisy, mowa tu o przepisach dotyczących limitu kosztów pozaodsetkowych, które weszły w życie 18 grudnia ubiegłego roku.
W dniu 18 maja 2023 roku oficjalnie wszedł w życie „Regulamin oceny zdolności kredytowej”. Firmy pożyczkowe mają czas do końca 2023 roku na dostosowanie się do nowych wymogów dotyczących formy prawnej i wysokości posiadanego kapitału.
Od 1 stycznia 2024 r. wejdzie w życie ostatnia zmiana – nadzór nad instytucjami niebankowymi sprawowany przez Komisję Nadzoru Finansowego.
Od 1 stycznia 2024 r. instytucje pożyczkowe mogą działać wyłącznie w formie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółki akcyjnej z radą nadzorczą, z kapitałem zakładowym wynoszącym co najmniej 1 000 000 zł i wszystkimi wkładami wniesionymi w formie pieniężnej.
Nowe prawo antylichwiarskie – co zmienia?
Ustawa Antylichwiarska 3.0 ma na celu ograniczenie częstych nadużyć ze strony instytucji pozabankowych. Co kryje się za tym tajemniczym stwierdzeniem? Nowe przepisy mają na celu ochronę pożyczkobiorców i raz na zawsze wyeliminowanie problemu ukrytych kosztów.
Oto faktyczne zmiany:
- Instytucje niebankowe będą objęte nadzorem finansowym Komisji Nadzoru Finansowego,
- Pożyczkodawcy nie mogą udzielać nowych umów dla klientów, którzy już otrzymali pożyczki
- Wprowadzono limity kosztów odsetkowych
- Instytucje pozabankowe mają obowiązek ocenić zdolność kredytową wnioskodawców i na tej podstawie podjąć ostateczną decyzję, czy udzielić pożyczki.
Skutki wprowadzenia ustawy antylichwiarskiej.
Ustawa Antylichwiarska 3.0 niewątpliwie będzie miała istotny wpływ zarówno na klientów, którzy chętnie korzystali z łatwo dostępnych pożyczek, jak i na instytucje udzielające takiego finansowania. Dlatego trudno jest określić, co jest pozytywne, a co negatywne. Jednak nowe regulacje, które zawitają na rynek pożyczek pozabankowych, niewątpliwie mają na celu ochronę klientów. Przyjrzyjmy się zatem skutkom wprowadzenia tej ustawy.
- Ustawodawcy ograniczyli możliwość pobierania dodatkowych, niezwykle wysokich opłat ze względu na niższe koszty pozaodsetkowe oraz zakaz refinansowania zadłużenia.
- Ochrona klienta pozostaje na tym samym poziomie, co kredyt konsumencki,
- Z rynku zniknie wiele firm o niejasnej strukturze właścicielskiej i majątku firmy.
Limit kosztów pozaodstekowych
W zakresie limitów kosztów pozaodsetkowych Projekt wprowadza w pierwszej kolejności szczegółowe metody obliczania maksymalnej wartości tych kosztów, zarówno dla kredytów udzielonych na okres nie dłuższy niż 30 dni (ich wysokość nie może przekraczać 5% całkowitej kwoty pożyczki) jak i dłuższym niż 30 dni (kwota nie może przekroczyć 20% kwoty pożyczki). Dodatkowo w obu przypadkach koszty te nie mogą być wyższe niż 45% całkowitej kwoty pożyczki.
Jakie wymagania muszą spełnić instytucje pożyczkowe po wprowadzeniu ustawy?
Najmocniejsi zostali
Nie każda instytucja będzie w stanie przystosować swoją działalność do nowych wytycznych i zniknie z rynku.
Jednym z naszych Partnerów, który niestety „nie wytrzymał” tych radyklanych zmian, jest firma Takto.
Oprócz kluczowych i już obowiązujących zmian wprowadzonych ustawą antylichwiarską, o których mowa powyżej, instytucje pożyczkowe stoją przed szeregiem wyzwań, które zobowiązane są wdrożyć do 31 grudnia 2023 roku.
Projekt ustawy ogranicza sposoby i formy finansowania działalności kredytowej, w tym: Możliwość finansowania obligacjami – zgodnie z nowymi przepisami działalność nie może być finansowana poprzez gromadzenie środków z działalności gotówkowej.
Ponadto nowa ustawa antylichwiarska nakłada także obowiązki na członków organów zarządzających i nadzorczych instytucji kredytowych. Zgodnie z nowymi przepisami członkami tych organów, a także agentami, mogą zostać wyłącznie osoby, które nie były prawomocnie skazane za przestępstwa przeciwko wiarygodności dokumentów, mieniu, obrotowi gospodarczemu, obrotowi pieniężnemu i papierami wartościowymi oraz przestępstwa skarbowe.
Do prowadzenia działalności kredytowej niezbędne jest także uzyskanie wpisów do rejestru instytucji pożyczkowych prowadzonego przez Komisję Nadzoru Finansowego.
Prognozujemy jednak na ten rok wzrost zainteresowania Polaków produktami pożyczkowymi od instytucji pozabankowych. Ustawa antylichwiarska chroni Klienta, przez co pożyczanie staje się bezpieczniejsze, zaufanie będzie rosło. Profil działalności będzie zbliżony do działalności bankowej.
